Türkiye’nin Ekonomik Yükselişi: Darbeler ve Krizlerle Dolu 100 Yıl

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

2023 yılında G20 ülkeleri arasında 17’nci sıraya yerleşen Türkiye, ekonomisiyle 100 yılda birçok çetin sınavdan geçti. Türkiye’nin tarihinde İkinci Dünya Savaşı, 1960, 1980 ve 28 Şubat darbeleri, 2001 küresel ekonomik krizi gibi birçok zorlu olaya maruz kalmıştır. Bu savaşlar, darbeler ve ekonomik krizler Türkiye’nin ekonomik büyüme hızını yavaşlatmış ve gelişimini engellemiştir. Özellikle 1960 ve 80 darbelerinde Türkiye ekonomisi aldığı darbelerin izlerini uzun yıllar boyunca hissetmiştir.

Cumhuriyet tarihinde ilk askeri darbe 27 Mayıs 1960’ta gerçekleşmiştir. Bu darbe, emir komuta zinciri içinde yapılmayan 37 düşük rütbeli subayın planlarıyla gerçekleştirilmiştir. Darbenin ardından 235 general ve 3 bin 500 civarında subay emekliye sevk edilmiş, 147 öğretim görevlisi görevden alınmış ve bazı üniversiteler kapatılmıştır. 1960 darbesi Türkiye ekonomisini olumsuz yönde etkileyerek milli gelirde yüzde 78 düşüşe neden olmuştur.

Ekonomide darbenin etkisi ihracat ve ithalat rakamlarında da görülmüştür. Darbeden önceki dönemde ihracattaki ivmelenme durmuş ve 1960 yılında 320 bin 731 dolar olan ihracat rakamı düşüş göstermiştir. Türkiye ekonomisi, 1970 yılına kadar ekonomik göstergelerini darbe öncesi seviyelere getirerek bir çıkış yakalamıştır. Ancak darbelerin etkisi devam etmiş ve 12 Mart 1971 muhtırası sonrasında GSYH’de 2 milyar dolarlık bir kayıp yaşanmıştır.

1980 darbesi ise ekonomiye bir el freni etkisi yapmıştır. Türkiye, ekonomik büyümesini 68,9 milyar dolar GSYH rakamına çıkarmışken 1980 darbesi ekonomide durgunluğa yol açmıştır. Türkiye ekonomisi, 2001 yılında ise küresel ekonomik krizin etkisiyle zor bir dönem geçirmiştir. Bu dönemde Türkiye’nin GSYH’si 260 milyar dolara ulaşmış ancak kriz sonrasında 201 milyar dolara gerilemiştir.

Geçmişte birçok zorlukla karşılaşan Türkiye ekonomisi, 2023 yılında başarılı bir ivme yakalamıştır. Geçen yıl Türkiye’nin GSYH’si 1,19 trilyon dolara yükselirken, kişi başına düşen milli gelir 13 bin doların üzerine çıkmıştır. Türkiye’nin 2023 yılında ihracatını 256 milyar dolara yükseltmesi, tarihin en yüksek seviyesine ulaşması Türk ekonomisinin gücünü göstermektedir. Bu başarılar, Türkiye’nin ekonomik büyüme hedeflerine ulaşmak için attığı kararlı adımların bir sonucudur.