Son günlerde, otoyol, köprüler ve akaryakıta yapılan zamlar, şehirlerarası nakliye maliyetlerini rekor düzeyde artırdı. Bu artış, özellikle İstanbul – İzmir hattında nakliyecilik yapan TIR’ların yol masraflarını doğrudan etkiledi. Örneğin, 2022 yılında bu güzergah için yapılan yol masrafı 5 bin 88 lira iken, 2023 yılı Ocak ayı itibarıyla bu rakam yüzde 233 oranında bir artışla 16 bin 965 liraya yükseldi.
Aynı dönem zarfında, motorin fiyatları yüzde 250, Osmangazi Köprüsü’nün geçiş ücreti yüzde 332, otoyol ücretleri yüzde 151, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ise yüzde 328 oranında zamlandı. Bu oranlar, nakliye maliyetindeki artışın nedenlerini açıkça ortaya koyuyor.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Mahir Polat, TIR ve kamyoncu esnafının karşılaştığı sorunları rakamlarla açıkladı. Polat, artan nakliye maliyetlerinin çarşıda, pazarda ve gıda fiyatlarında nasıl bir etkisi olduğunu vurgulayarak, “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ‘yüksek fiyatları boykot edin’ çağrısında bulundu. Fakat bu yüksek fiyatların sorumlusu vatandaş ya da esnaf değil. Geçmiş yıllarda raflarda fiyat denetimi bile yapıldı, ancak bu da işe yaramadı. Stokçuluk ile suçlanan insanlar neredeyse terörist ilan edildi, ancak bu durumda bir değişiklik olmadı” dedi.
Polat, nakliye maliyetlerini artıran faktörlerin başında yanlış ekonomi politikalarının ve yandaş müteahhitlere akıtılan paraların geldiğini belirtti. “Köprü ve otoyollara, benzine gelen her kuruş zam, çarşıyı ve pazarı yangın yerine çeviriyor. Özellikle nakliye güzergahı boyunca gıda ürünü taşıyan 5. sınıf TIR’ların, yap-işlet-devret kapsamında ücretli otoyolları kullanmaları zorunluluğu var” diye ekledi.
Polat, örnek vererek açıkladı: “Kuzey Marmara Otoyolu üzerinden Osmangazi Köprüsü kullanarak İstanbul-İzmir Otoyolu’nu kullanan bir TIR, 2022 yılında toplamda 5 bin 88 lira ödüyordu. Ancak 2025 Ocak ayı itibariyle aynı güzergah için bu rakam 16 bin 965 lira olacak. Yani, bu durumda bir artış oranı yüzde 233. Hesaplamalar yalnızca yol masraflarıyla sınırlı değil; pompa fiyatları şehirler arasında değişiyor ve her hesaplamada insanlar, en yüksek ya da en düşük fiyatları kıyaslasalar dahi, ortalama çıkan maliyetin altından kalkmakta zorlanıyorlar.”
Yol masraflarındaki bu artışın yanı sıra, TIR ve kamyonların bakım ve motorlu taşıtlar vergisi (MTV) masraflarında da yaşanan artış, 2 yıl içerisinde yüzde 268 ile 417 arasında bir artış göstermiştir. Bu durum, nakliye maliyetlerinin sadece yakıtla sınırlı olmadığını, araç bakım ve diğer giderlerin de büyük bir etken olduğunu ortaya koyuyor.
Nakliye de yaşanan bu artışlar, İstanbul hali üzerinde de ciddi bir etki yaratıyor. 2022 yılı Ocak ayı ile 2025 yılı arasındaki hal fiyatlarının en düşük oranları da tabloyu daha anlaşılır hale getiriyor. Bu nedenle, nakliyecilik sektörü artık sürdürülebilir bir şekilde çalışmakta zorlanıyor.